اهالی روستا ظرف آب به‌دست در کوچه‌های خاکی روستا در رفت‌وآمدند. یکی تازه از چشمه برگشته و عجله دارد تا به کارهای خانه و فرزندان سروسامانی بدهد. دیگری در تلاش است تا زودتر به چشمه برسد.
اهالی روستای همجوار ساعات آرامش را می‌گذرانند، چون دقایقی است آب وصل شده و می‌توانند کارهای عقب‌مانده را تمام و در گرمای تابستان نفسی تازه کنند. این تصاویر ناخوشایند تکرارشونده روستاها و شهرستان‌های کهگیلویه و بویراحمد است؛ استانی کوهستانی که 20درصد زاگرس را در خود جای داده و به‌دلیل داشتن سرچشمه رودها و رودخانه‌های بسیار به سرزمین «رودهای خروشان» یا «هزار چشمه» زبانزد است. اهالی استان اعم از روستایی و شهرنشین یک‌صدا مطالبه آب دارند و منتظرند تا زیرساختی برای بازسازی شبکه فرسوده آبرسانی فراهم شود و آب‌گیری سدها پایانی برای روزهای بی‌آبی باشد. در این گزارش پای صحبت برخی از مردم استان نشستیم تا روایت گذراندن روزهای گرم تابستان بدون آب آشامیدنی پایدار را در همسایگی چشمه و رود بشنویم.
تابستان گرم و رنج بی‌آبی
«همه می‌دانند که اینجا آب هست. ما هم می‌گوییم هست. ولی هدر می‌رود.» این گفته «م. حبیبی» یکی از بانوان شهرستان دهدشت است. او به می‌گوید: «سد داریم. رود داریم. ولی مشکل کم‌آبی و بی‌آبی از اواخر بهار شروع می‌شود. با تانکر آبرسانی می‌شود. وقتی هم می‌گوییم این وضعیت کی ساماندهی می‌شود به ما می‌گویند به‌زودی.
ولی سال بعد دوباره همین‌آش و همین کاسه.» حبیبی می‌گوید هر خانوار برای خودش مشکلاتی دارد. یکی مریض دارد و دیگری فرزند خردسال. او ادامه می‌دهد: «مشکل تنش آبی در شهرستان ما یکی دو روز نیست. در روزهای تابستانی کنار آمدن با کم‌آبی بسیار سخت‌تر می‌شود.» حبیبی معتقد است‌که سدهای استان با ذخیره آب باران می‌توانند کمک حال این روزهای گرم بدون آب برای شهرستان دهدشت باشند. «استان ما سفره‌های آب زیرزمینی کم ندارد. برداشت از منابع آبی زیرزمینی یا احداث چاه هم می‌تواند راهی برای نجات از تنش آبی باشد.»
آب لوله‌کشی؛ فقط 6ساعت در روز
«مریم بردیده» در یاسوج زندگی می‌کند. سکونت در مرکز استان هم باعث نشده از ساعات قطعی آب بی‌نصیب بماند. او به همشهری می‌گوید: «چند ماهی است روستاها تنش آبی دارند. آبرسانی با تانکر انجام می‌شود. تانکر هم که دیر بیاید یا آب کافی نداشته باشد، مردم به سمت نزدیک‌ترین چشمه می‌روند. بعضی وقت‌ها هم کنار چشمه صف تشکیل می‌شود.»
او هم تأکید می‌کند تنش آبی استان حاصل کم‌آبی نیست و ادامه می‌دهد: «منابع آبی از هر چه که باشد در استان ما هست ولی هدایت آب درست نیست. وضعیت لوله‌کشی نامناسب است. معمولا آب با کندی به مناطقی که در بالادست باشند می‌رسد. اگر فشار آب کم باشد که دیگر باید منتظر ساعت‌ها قطعی آب باشیم.»او درباره ساعت‌های قطعی آب در یاسوج در هفته‌های اخیر می‌گوید: «معمولا از ساعت 13 تا 17 آب نداریم. دوباره از ساعت 12 شب تا 6صبح هم برای برخی محله‌ها آب قطع می‌شود. محله‌هایی در یاسوج هست که فقط 6 ساعت در روز آب دارند.»
دسترسی سخت به ارتفاعات
روستای «گردوه» از توابع بخش کبگیان شهرستان دنا جمعیتی حدود هزار نفر دارد. «احد ب» یکی از اهالی روستا به همشهری می‌گوید: «قصه آب روستا قصه‌ای طولانی است. آب لوله‌کشی هم چندان با کیفیت نیست. گاهی طعم شوری دارد. در همه ظروف هم رسوب جمع می‌شود. انگار آب چاه باشد.» او ادامه می‌دهد که اهالی روستا از کیفیت آب گله‌ای ندارند. همین که این آب آشامیدنی پایدار باشد و قطع نشود برایشان کافی است. او می‌گوید: «سال‌های قبل هم از لحاظ آبرسانی مشکل داشتیم. بیشتر روستاها در مناطق مرتفع و کوهستانی است. جاده‌های نامناسب دارد. صعب‌العبور است. لوله‌کشی مناسبی ندارد. لوله‌کشی قدیمی است و باید بازسازی شود. با این وضع نمی‌شود به آب باکیفیت امیدوار باشیم.»
شبکه فرسوده لوله‌کشی آب
«باورتان نمی‌شود نصف روز را باید از این چشمه به آن چشمه برویم؟» این را یکی از اهالی روستای«کبوتران» در شهرستان مارگون می‌گوید و ادامه می‌دهد: «وقتی آب گالن‌ها و دبه‌هاتمام می‌شود و به‌سمت نزدیک‌ترین چشمه می‌رویم، گاهی آن قدر شلوغ است که ترجیح می‌دهیم به چشمه دیگری برویم و آب برداریم.»
«رضا ص» ادامه می‌دهد: «آب پشت سد مانده. سد مارون را داشتیم. سد چمشیر هم آب‌گیری شد. پس چرا به‌دست ما نمی‌رسد؟ فقط ما مردم روستا نیستیم که مشکل کم‌آبی داریم. مردم یاسوج هم مشکل بی‌آبی دارند.»
او تأکید می‌کند زیستن در سرزمین پر از آب‌های روان در شرایطی خوب است که بشود آب را به لوله‌کشی هدایت کرد: «شبکه لوله‌کشی به‌شدت فرسوده است و نیم قرنی از عمرش می‌گذرد. اوضاع زمانی بدتر می‌شود که برخی همین آب لوله‌کشی را به سمت آبیاری باغات هدایت می‌کنند.»
قطعی آب در مدارس
«سیدابوذر درخشان» عضو شورای روستای «بورک علیا» شهرستان مارگون به همشهری می‌گوید: «مشکل کم‌آبی در تابستان برای همه اهالی روستای ما و روستاهای همجوار وجود دارد، اما وضعیت در زمستان هم ادامه دارد. با قطع شدن برق، پمپاژ آب هم قطع می‌شود و در مدارس بیشتر دردسرساز است.»
قطع آب در مدارس باعث تعطیلی می‌شود و اگر به درازا بکشد، دانش‌آموزان مجبورند با خود ظرف آب به مدرسه ببرند. 90خانوار در روستای بورک علیا زندگی می‌کنند و به‌گفته درخشان 90خانوار هم در روستای بورک سفلی و 30خانوار هم در روستای کبوتران ساکن‌اند و با مشکلات بی‌آبی دست به گریبان‌اند.
مکث
تلاش برای اصلاح زیرساخت‌ها
بعضی از اهالی روستاهای کهگیلویه و بویراحمد، مطالبه‌خود را با تجمع مقابل فرمانداری به گوش مسئولان رسانده‌اند و تقاضای تامین زیرساخت برای دسترسی به آب پایدار و باکیفیت دارند. دلیل اصلی تنش آبی در روستاهای استان، بنا به‌گفته مدیرعامل آب و فاضلاب کهگیلویه و بویراحمد ناکافی بودن ایستگاه‌های پمپاژ، دور بودن از منابع ذخیره آب و فرسودگی شبکه آبرسانی است. آمار نشان می‌دهد فقط در یاسوج ۸۰۰کیلومتر شبکه داخلی آب وجود دارد که ۴۰درصد آن فرسوده است. «امید صالحی» اقدام اصلی برای رفع این مشکل را اجرای طرح‌های تقویت زیرساخت آب آشامیدنی می‌داند و می‌گوید: «طرح تقویت زیرساخت آب آشامیدنی از 2سال پیش تاکنون در 100روستا به‌صورت کامل تکمیل و بهره‌برداری شده است.» «آرش مصلح» مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد نیز اعتبار طرح‌های عمرانی حوزه آب منطقه‌ای در استان از ابتدای سال۱۴۰۱ تاکنون را ۹هزار میلیارد ریال عنوان کرد. ۶۰ طرح عمرانی بزرگ و کوچک نیز برای توسعه زیرساخت‌های آب در بخش‌های کشاورزی، صنعتی و آشامیدنی استان در حال اجراست که زمینه اشتغال ۷۰۰نفر را نیز فراهم کرده است.
نظر شما